او عینک سیاهش را برداشت / عباس کیارستمی درگذشت
عباس کیارستمی کارگردان مطرح کشورمان و برنده جایزه نخل طلای جشنواره فیلم کن پس از تحمل یک دوره بیماری دوشنبه ۱۴ تیرماه در فرانسه درگذشت.
سرویس سینمایی هنرآنلاین: عباس کیارستمی خالق آثار ماندگار چون “خانه دوست کجاست؟” و “طعم گیلاس” که به تازگی برای ادامه درمان بیماری خود به فرانسه رفته بود، دوشنبه عصر در پاریس از دنیا رفت. او ۷۶ ساله بود.
کیارستمی اسفند ماه گذشته به خاطر بیماری گوارشی در کشور تحت عمل جراحی قرار گرفت، اما بعد از عمل حال او رو به وخامت گذاشت، به حدی که مدتی نیز به کما رفت. کیارستمی بعدا چند بار دیگر نیز جراحی شد.
اصغر فرهادی دیگر کارگردان مطرح سینمای کشورمان که قرار بود برای دیدن کیارستمی دوشنبه شب به پاریس سفر کند، به گاردین گفت از شنیدن خبر درگذشت کیارستمی بسیار غمگین است و کاملا شوکه شده است.
فرهادی گفت: او تنها یک فیلمساز نبود. او هم در سینمای خود و هم در زندگی شخصیاش یک اسطوره مدرن بود. فرهادی با اشاره به اینکه موفقیتهای بینالمللی کیارستمی راه را برای بسیاری از فیلمسازان ایرانی باز کرد، گفت: این تنها دنیای سینما نیست که یک مرد بزرگ را از دست داده، بلکه کل دنیا مردی واقعا بزرگ را از دست داده است.
کیارستمی طی حدود پنج دهه بیش از ۴۰ فیلم سینمایی، کوتاه و مستند ساخت و در زمره سینماگران موسوم به موج نوی سینمای ایران بود. او یکی از اولین فیلمسازهای بود که سینمای ایران را به دنیا معرفی کرد و در دوران کاری خود دهها جایزه از جشنوارههای بینالمللی دریافت کرد.
کیارستمی برای فیلم “طعم گیلاس” برنده جایزه نخل طلای جشنواره کن شد
او در ۱۹۹۷ برای فیلم “طعم گیلاس” برنده جایزه نخل طلای جشنواره کن شد. تعدادی از دیگر فیلمهایش نیز در بخش مسابقه کن به نمایش درآمدند، از جمله “ده”، “کپی برابر اصل” که ژولیت بینوش برای آن برنده جایزه بهترین بازیگر زن شد و “مثل یک عاشق”.
کیارستمی اول تیر سال ۱۳۱۹ در تهران متولد شد. ابتدا به نقاشی روی آورد و تا ۱۸ سالگی آن را ادامه داد. همین علاقه به بوم و نقاشی باعث شد تا او در رشته نقاشی از پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران فارغالتحصیل شود.
کیارستمی از سال ۱۳۴۰ به عنوان نقاش تبلیغاتی در آتلیه ۷ و یکی دو مؤسسه دیگر به کار طراحی جلد کتاب، پوستر و آگهیهای بازرگانی پرداخت، و بعدها به “تبلی فیلم” رفت. او از سال ۱۳۴۶ در سازمان تبلیغاتی نگاره به طراحی و ساختن تیتراژ فیلم پرداخت که نخستین آنها تیتراژ فیلم “وسوسه شیطان” ساخته محمد زریندست بود. طراحی پوستر و ساخت تیتراژ فیلمهای “قیصر” و “رضا موتوری” ساختهٔ مسعود کیمیایی را او انجام داد. مدتی بعد به دعوت فیروز شیروانلو، که مسئولیت امور سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را داشت به کانون رفت و در سال ۱۳۴۹ فیلم کوتاه “نان و کوچه” را ساخت. او در سال ۱۳۵۱ فیلم “زنگ تفریح” را ساخت و با ساخت فیلم “مسافر” در سال ۱۳۵۳ مطرح شد. کیارستمی در ۱۳۵۶ “گزارش” اولین فیلم بلند داستانی خود را کارگردانی کرد.
کیارستمی پس از انقلاب و در سالهای آغازین دهه ۱۳۶۰ چند فیلم کوتاه کارگردانی کرد که از جمله آنها میتوان به “بهداشت دندان”، “به ترتیب یا بدون ترتیب”، “همسُرایان” و “همشهری” اشاره کرد. کیارستمی در ۱۳۶۵ فیلم “خانه دوست کجاست؟” را ساخت و با این فیلم در سطح بینالمللی به شهرت رسید. “خانه دوست کجاست؟” داستان سادهای درباره یک پسر مدرسهای هشت ساله را روایت میکند که میکوشد دفترچه دوستش را که در روستای همسایه زندگی میکند به او بازگرداند.
“مشق شب” و “کلوزآپ” از دیگر فیلمهای موفق کیارستمی در دهه ۱۳۶۰ بودند. کیارستمی در ۱۳۷۰ فیلم “زندگی و دیگر هیچ” را ساخت و جایزه بخش نوعی نگاه جشنواره کن را از آن خود کرد. “زیر درخت زیتون” (۱۳۷۳) فیلمی بعدی کیارستمی آخرین فیلم سهگانهای بود که دو فیلم دیگرش “خانه دوست کجاست؟” و “زندگی و دیگر هیچ” بودند. داستان هر سه فیلم در روستایی به نام کوکر اتفاق میافتد. دو فیلم بعدی به زمینلرزه رودبار و منجیل مربوط میشوند که در آن بیش از ۴۰ هزار نفر جانشان را از دست دادند.
نمایی از فیلم “زیر درخت زیتون“
کیارستمی در ۱۳۷۳ فیلمنامه فیلم “بادکنک سفید” را برای جعفر پناهی همکار سابق خود نوشت که این فیلم در ۱۹۹۵ برنده جایزه دوربین طلایی بهترین فیلم اول جشنواره کن شد. “طعم گیلاس” فیلم بعدی کیارستمی در ۱۳۷۶ ساخته شد. این فیلم درباره مردی با بازی همایون ارشادی است که قصد خودکشی دارد.
کیارستمی در ۱۳۷۸ فیلم “باد ما را خواهد برد” را کارگردانی کرد که در جشنواره ونیز برنده سه جایزه از جمله جایزه بزرگ هیئت داوران و جایزه فیپرشی شد. این فیلم داستان چند تهرانی است که به روستای سیاهدره در کردستان سفر میکنند تا فیلمی مستند درباره پیرزنی در آستانه مرگ بسازند. کیارستمی در دهه ۱۳۸۰ فیلمهای “ده” (۱۳۸۰)، مستند “پنج” (۱۳۸۱)، مستند “۱۰ روی ده” (۱۳۸۳)، فیلم کوتاه “جادههای کیارستمی” (۱۳۸۴)، “بلیتها” (۱۳۸۴)، فیلم کوتاه “کجاست جای رسیدن” برای مستند “فرش ایرانی” (۱۳۸۵)، “رومئوی من کجاست؟” برای فیلم “هر کس سینمای خودش” (۱۳۸۶) و “شیرین” (۱۳۸۷) را ساخت.
“کپی برابر اصل” (۱۳۸۹/ ۲۰۱۰) با بازی ژولیت بینوش اولین فیلم کیارستمی بود که خارج از ایران و در توسکانی در ایتالیا فیلمبرداری شد. این فیلم درباره آشنایی زنی فرانسوی با یک نویسنده بریتانیایی است. آخرین فیلم بلند داستانی کیارستمی “مثل یک عاشق” (۱۳۹۱/۲۰۱۲) در ژاپن فیلمبرداری شد و اولین بار در دنیا در بخش مسابقه اصلی جشنواره کن روی پرده رفت.
کیارستمی آذرماه سال گذشته در جشنواره فیلم مراکش همزمان با برگزاری یک کلاس پیشرفته از تازهترین پروژه خود به نام “۲۴ فریم قبل و بعد از لومیر” رونمایی کرد. قرار بود این مجموعه بر مبنای ۲۴ فیلم چهار و نیم دقیقهای دقیقهای که کیارستمی در چهار سال گذشته کارگردانی کرده بود، گردآوری شود. کیارستمی در جشنواره مراکش اشاره کرد ۱۸ فیلم را کامل کرده است. اکنون با درگذشت او مشخص نیست “۲۴ فریم قبل و بعد از لومیر” چه سرنوشتی خواهد داشت. هر کدام از این فیلمها از یک صحنه ثابت بر مبنای پنج نقاشی و ۱۹ عکس تشکیل شده و برای جان بخشیدن به صحنه از تکنیکهای پرده آبی استفاده شده است.
کیاستمی همچنین خود را برای ساخت فیلم بلند داستانی بعدی خود “قدم زدن با باد” (Walking with the Wind) آماده میکرد و امیدوار بود فیلمبرداری این پروژه مه ۲۰۱۶ در چین آغاز شود. قرار بود یک بازیگر زن ایرانی و چند بازیگر مرد چینی در “قدم زدن با باد” بازی کنند.
او بعد از “مثل یک عاشق” بیشتر به فیلمهای کوتاه توجه داشت که الهامبخش پروژه جدیدش بودند. کیارستمی در ۲۰۱۳ یکی از فیلمهای کوتاه مجموعه “ونیز ۷۰: آینده دوبارهپرشده” را ساخت و یکی از فیلمنامهنویسان فیلم کوتاه اسپانیایی “دختری در کارخانه لیمو” به کارگردانی کیارا مارانون هم بود. او سال ۲۰۱۴ رئیس داوران بخش سینهفونداسیون و فیلمهای کوتاه شصت و هفتمین دوره جشنواره فیلم کن بود.
کیارستمی زمستان پیش یک کارگاه ۱۰ روزه در کوبا برگزار و با دانشجویان برای تولید فیلمهای کوتاه کار کرد.
او با فیلمهای خود توانست شاعرانگی، چیدمان، طراحی، عکاسی و هنر و ادبیات را در یک قاب بگنجاند و همین عامل باعث شد سینمای خاص خودش را داشته باشد. نوع روایت و شاعرانگی آثارش برای اهالی هنر ستودنی است.
نگاه خاص کیارستمی به دنیای تصویر، او را نه تنها به یک فیلمساز مؤلف، بلکه عکاسی مطرح در جهان هنر نیز بدل کرد. کیارستمی در بیان بصری خود نوعی شاعرانگی و چیدمانهای دقیق از زیبایی و احساس داشت. او در عکسهای مفهومیاش جهان نازیبا را زیبا میدید و از زیبایی، مفهومی از جهان پیرامونی را به مخاطب ارزانی میکرد.
همین نگاه خاص، کیارستمی را به عکاس رکورددار خاورمیانه بدل کرد. آثار او در حراج کریستیز دوبی و فیلیپس لندن در سال ۲۰۰۸ به مبلغ ۱۳۳ هزار دلار و ۱۱۷ هزار دلار به فروش رفت تا گواهی باشد از نگاه نقاشانه و شاعرانه کیارستمی که جهان هنر را به تحسین واداشته است.
کیارستمی در سالهای اخیر کارگاههای آموزشی متعددی را در شهرهای مختلف ایران و خارج از کشور برای هنرجویان برگزار کرد. کیارستمی همواره معتقد بود زمانی میتواند از خود احساس رضایت کند که به جوانها بیاموزد، چرا که مطمئن بود همان اندازه که به جوانان یاد میدهد از آنها یاد میگیرد.
کیارستمی داور سومین دوره جایزه معماری میر میران نیز بود و همچنین در کنار ناصر تقوایی، بهمن جلالی و سیفالله صمدیان به داوری اولین مسابقه عکس فرش دستباف در ایران پرداخت. کیارستمی به همراه چندتن از معماران ایرانی نیز نمایشگاه آثار معماری هفتم را برگزار کرد.
او درمورد اشعار قدیمی و مدرن ایرانی تحقیق میکرد و رمان هم می نوشت. کیارستمی جایی گفت: بعضیها ممکن است فکر کنند من میخواهم همه جا باشم و همه کار انجام بدهم، اما واقعیت این است که من همیشه بیقرارم. شبها فقط چهار ساعت میخوابم و باید سرم همیشه گرم باشد. روزها میتوانم فیلمبرداری کنم یا عکس بگیرم. شبها تاریک است و تنها کاری که میتوانم انجام بدهم که داستان یا شعر بنویسم.
آکادمی علوم و هنرهای سینمایی، بانی جوایز، اسکار چهارشنبه پیش فهرست کسانی را که برای عضویت از آنها دعوت شده است، منتشر کرد که کیارستمی یکی از آنها بود.
هنرآنلاین درگذشت این هنرمند برجسته را به خانواده کیارستمی و اهالی فرهنگ و هنر تسلیت میگوید.
او یک جنتلمن واقعی و یکی از هنرمندان بزرگ ما بود / واکنش مارتین اسکورسیزی به درگذشت عباس کیارستمی
کارگردان فیلمهای ˝راننده تاکسی˝ و ˝گاو خشمگین˝ اسکورسیزی پس از اعلام خبر درگذشت کیارستمی در بیانیهای رسمی به او ادای احترام کرد.
سرویس سینمایی هنرآنلاین: مارتین اسکورسیزی که یکی از طرفداران پر و پا قرص عباس کیارستمی است، زمانی کارگردان ایرانی را “مظهر بالاترین سطح خلاقیت هنری” دانست.
کارگردان فیلمهای “راننده تاکسی” و “گاو خشمگین” پس از اعلام خبر درگذشت کیارستمی در بیانیهای رسمی که اولین بار در هالیوود ریپورتر منتشر شد، به او ادای احترام کرد.
او نوشت: من از شنیدن خبر درگذشت عباس کیارستمی بسیار شوکه و مغموم شدم. او یکی از معدود هنرمندانی بود که از دنیا آگاهی ویژه داشت. ژان رنوار بزرگ میگوید: واقعیت همیشه جادویی است. به اعتقاد من این دیدگاه، جمعبندی کارنامه فوقالعاده کیارستمی است.
کارگردان تحسینشده آمریکایی ادامه داد: بعضیها فیلمهای او را “مینیمال” یا “مینیمالیستی” میدانند، اما عملاً برعکس است: تکتک صحنههای “طعم گیلاس” یا “خانه دوست کجاست؟” مملو از زیبایی و غافلگیری است که با صبر و حوصله و به طرز بینظیری ثبت شده است.
اسکورسیزی در ادامه نوشت: بیش از ۱۰ یا ۱۵ سال پیش با کیارستمی آشنا شدم. او یک انسان بسیار خاص بود: آرام، باوقار، متواضع، فصیح و کاملا تیزبین. فکر نمیکنم او هیچ چیز را از قلم انداخته باشد. راه ما به ندرت یکی میشد، اما وقتی این اتفاق میافتاد بسیار خوشحال میشدم. او یک جنتلمن واقعی و واقعا یکی از هنرمندان بزرگ ما بود.
کیارستمی که در ماههای اخیر با یک بیماری گوارشی دست و پنجه نرم میکرد، روز دوشنبه در ۷۶ سالگی در پاریس از دنیا رفت.
عباس کیارستمی: مرا در عکسهایم جستجو کنید / ۱۰ عکس از مجموعه آثار مختلف عکاس رکورددار خاورمیانه
عباس کیارستمی چهره تابناک هنر ایران، اگرچه سینماگر بزرگی است؛ اما او معتقد بود آنچه دارد از دنیای عکاسی است.
سرویس تجسمی هنرآنلاین: عباس کیارستمی هنرمند فقید کشور عصر روز گذشته ۱۴ تیرماه بر اثر سکته قلبی در پاریس درگذشت. این هنرمند که بیشتر با فیلمها و جوایز سینماییاش شناخته میشد؛ در عرصه هنرهای تجسمی کشور نیز نامی بزرگ است و به عنوان عکاسی مولف در سطح بین المللی از او نام برده میشود. عکاسی که رکورد عکس خاورمیانه را از سوی حراجهای کریستیز و فیلیپس در اختیار داشت.
کیارستمی در نشستی که در اردیبهشت ماه سال ۹۰ برای برپایی نمایشگاهش در گالری ۱۰ داشت، اذعان داشت: “آنچه در عرصه هنر دارم از عکاسی است. ااتفاقا من هیچگاه از سینما بخاطر اکران نشدن فیلمهایم درآمد نداشتم و همراه از راه عکاسی زندگی و با درآمدی که به دست آوردم به فیلمسازی پرداختم.”
کیارستمی که در عرصه هنر تجربههای مختلفی از سینما تا نقاشی، ویدیو آرت و ادبیات داشت، میگفت: “معتقدم اگر میخواهید عباس کیارستمی را بشناسید باید به عکسهایم رجوع کنید. من آنچه که میدانم و یا حس میکنم را خودم در عکسهایم پیدا میکنم، پس مرا در عکسهایم جستجو کنید.”
به همین بهانه چند عکس از مجموعههای مختلف این هنرمند فقید را مرور میکنیم.